Polish Czech English French German Russian Slovak Spanish Ukrainian
www. gminagorzyce.pl   telefon: 48 15 8362075

GMINA GORZYCE

Samorządowy Portal Internetowy

techniczny ogrod

Była swoistym symbolem, rodzajem drogowskazu, punktem odniesienia. Stanowiła miejsce, do którego po latach często powracało się pamięcią. Ta żyjąca we wspomnieniach nasza szkoła, ten ważny dla kilku pokoleń uczniów i nauczycieli, dla kilku pokoleń mieszkańców Wrzaw obiekt, dziś już nie istnieje.

Jej wzniesienie w 1886 r. było wielkim przejawem mądrości i dalekowzroczności myślenia naszych przodków. Był to bowiem budynek, który zapewniał znaczący przeskok cywilizacyjny w możliwości rozwoju i organizacji szkolnictwa ludowego.       5 września 2011 r.  obchodzić będziemy we Wrzawach  125. rocznicę tych wydarzeń.

 

.

 

Szkoła Powszechna we Wrzawach (Gmina Gorzyce, powiat tarnobrzeski) ma już 125 lat. Kontynuatorką tradycji dawnej szkoły parafialnej, następnie zaś ludowej i powszechnej jest dzisiaj  Zespół Szkół we Wrzawach. W jego skład wchodzi Szkoła Podstawowa, Gimnazjum i Oddział przedszkolny. Szkoła mieści się w pięknym kompleksie budynków, złożonym z dwóch segmentów i pełnowymiarowej sali gimnastycznej, a wzniesionych w dużej mierze dzięki zapałowi i zaangażowaniu samych mieszkańców wsi. To oni zawiązali na początku lat 80. XX w. Społeczny Komitet Budowy Szkoły z ówczesną dyr. Joanną Skura i Zenonem Halikiem na czele i po latach starań, wsparcia wielu życzliwych ludzi, Polskiego Monopolu Loteryjnego, zakładów przemysłowych, oraz Urzędu Gminy Gorzyce, który ostatecznie przejął budowę, - ukończyli dzieło, w którym naukę pobiera dzisiaj 198 uczniów pod opieką 27 nauczycieli. 10 sal lekcyjnych, nowocześnie wyposażone dwie pracownie komputerowe i pracownia multimedialna, stwarzają wyśmienite warunki  do nauki. Jako ciekawostkę można dodać, że szkoła posiada rzadko spotykaną w innych palcówkach Izbę pamięci: skrzętnie gromadzone przez miejscową ludność pamiątki dotyczące dziejów szkoły i zabytki kultury materialnej.

Do nowych obiektów  nauczyciele i uczniowie przeszli w 1992 r., opuszczając mury sędziwej i wysłużonej,  wybudowanej w 1886 r. szkoły ludowej.

Patrząc z lotu ptaka na Wrzawy, ujrzymy wielką, zieloną, płaską równinę, poprzecinaną dawnymi odnogami koryt Wisły i Sanu i dookoła otoczoną wałami ochronnymi. To one dopiero od końca XIX wieku dają miejscowej ludności zabezpieczenie od corocznych wylewów rzek. Od wieków klęski elementarne – w tym wspomniane powodzie, nie oszczędzały tutejszej rolników, niszcząc im plony i rujnując domostwa. Za to ziemia z namułów corocznych budowana, okazała się dzięki temu urodzajną; lud miejscowy żył zatem  głównie z rolnictwa.

Początki szkolnictwa parafialnego we Wrzawach są bardzo odległe i sięgają XVI wieku. Z tego to bowiem okresu posiadamy pierwsze zapiski w dokumentach informujące o szkole. Ponieważ taka szkółka była z reguły pod zarządem miejscowego proboszcza i przez niego finansowana – jej losy były często wykładnią kondycji tejże parafii. Toteż w kolejnych wizytacjach spotykamy raz dobre, raz złe na jej temat wiadomości. Tak było do lat osiemdziesiątych XIX w.

Wiosną  1886 r. doszło do urzeczywistnienia myśli o budowie nowej szkoły, bowiem stara chata szkółki parafialnej chyliła się już ku upadkowi. W przeciągu kilku miesięcy – od maja do października, wzniesiono murowany, piętrowy budynek, o kilku pomieszczeniach.  Było w nim mieszkanie dla nauczyciela, dwie sale lekcyjne, czytelnia ludowa, wyposażona w księgozbiór darowany przez Towarzystwo Oświaty Ludowej i kancelaria gminna z kasą ogniotrwałą, przekazaną przez właściciela dóbr barona Kaliksta Horocha.  Ten ostatni miał także niepodważalny wkład w powstanie szkoły, bowiem jego wysiłki czynione jeszcze za życia i przekazana kwota 2000 złr. na rzecz jej budowy, zaowocowały w kilka lat później.

Był to w owym czasie jedyny obiekt oświatowy w powiecie tarnobrzeskim o takiej kubaturze i wyposażeniu. Umożliwiał nie tylko przeskok cywilizacyjny w warunkach prowadzenia nauki, ale nade wszystko dawał podstawy do objęcia dzieci chłopskich we Wrzawach powszechnym, zorganizowanym nauczaniem. Niestety wielka powódź roku 1888 zniszczyła w znacznym stopniu sam budynek i jego wyposażenie. Toteż oficjalne otwarcie i poświęcenie szkoły nastąpiło dopiero po jej pełnym wyremontowaniu w październiku 1889 r., mimo, iż poprzedniego roku prowadzona już była nauka, na którą zapisało się 197 uczniów.

W kilkanaście lat później, kiedy szkołę opuściła kancelaria gminna, dzieci otrzymały dodatkowo dwie sale lekcyjne i zasadniczo w takim stanie obiekt zachował się do lat okupacji niemieckiej, nie ulegając nawet we wrześniu 1939 r. żadnym uszkodzeniom.

Wiosną 1943 r. Niemcy urządzili w szkole posterunek policji. Jego obsadę stanowili niemieccy żandarmi i tzw. policjanci granatowi, w zmieniającej się liczbie w różnym okresie czasu. Dowódcą został Albert Alscher, wcześniejszy dowódca posterunku w Trześni, oprawca znany już miejscowej ludności ze swego sadystycznego postępowania. Kilkukrotne próby likwidacji Alschera okazały się bezskuteczne, toteż w nocy z 15/16 października 1943 r., już po częściowej ewakuacji posterunku, doszło do ataku oddziału partyzanckiego Armii Krajowej na szkołę we Wrzawach. Akcja okazała się tylko częściowym sukcesem, bowiem Alschera ujęto w trakcie ucieczki, a budynek uległ spaleniu. W ramach akcji odwetowej  Niemcy przeprowadzili działania na Zasaniu i w Rozwadowie: w tym ostatnim rozstrzelano przywiezionych z więzień z innych miast 65 więźniów.

Po wojnie mieszkańcy Wrzaw na czele z ówczesnym kierownikiem szkoły Józefem Dropem podjęli się jej odbudowy. Mimo ciężkich warunków, bo i sami mieli wiele zniszczonych domostw, nie tylko odbudowali ją w rekordowym tempie, lecz także dobudowali nowe skrzydło i już wiosną 1947 r. dzieci ponownie zasiadły w szkolnych ławkach.  W takim stanie budynek dotrwał do 1992 r., do ostatniego w swych dziejach dzwonka. Po wybudowaniu nowego gmachu szkoły, jej mury opustoszały, zaś w sierpniu 2006 r. zostały wyburzone.

Dzisiaj plac po dawnej szkole otrzymał imię Wincentego Siemka, jej długoletniego kierownika, nauczyciela i społecznika. Zaś sam budynek upamiętniać będzie  głaz z  tablicami. Na jednej z nich wyryto słowa:

Ku pamięci dla nas i przyszłych pokoleń,

z myślą o tych, którzy pomni, jak wielką wartością jest oświata dla ludu,

wznieśli w tym miejscu w roku 1886, murowany budynek szkoły ludowej,

służący przez dziesięciolecia uczniom, nauczycielom

oraz lokalnej społeczności, wyburzony w roku 2006.

Tablicę tą położyło społeczeństwo wsi Wrzawy oraz władze Gminy Gorzyce.

AD 2011”

Było w dziejach dawnej szkoły ponad 100 nauczycieli. Nie wszystkie nazwiska znamy, nie o wszystkich wiemy cokolwiek. Pośród tego grona, kształtującego i w swoisty sposób budującego ówczesną rzeczywistość na wsi, były osoby, które na dłużej pozostały w ludzkiej pamięci, jak chociażby Maria i Wincenty Witkowscy, Adam Zych, Maria i Walenty Jędralowie, Józef Cetnarski, Stanisław Chruściel, bracia Jan i Wojciech Sabat, Józefa i Stanisław Warchołowie, Józefa Jarząbówna, Helena Cebulak, Józef Drop, Eugenia Bilar, Joanna Skura. Do tego grona dodajmy księży: Jana Jayko, Alojzego Sierżęgę i Michała Ziółkowskiego. To tylko niektórzy: wielu pozostało w pamięci, mimo, że ich nazwiska uległy zatarciu. Oddani pracy oświatowej a także w wielu wypadkach społecznej i kulturalnej na wsi, tworzyli ochotnicze straże pożarne, kasy Stefczyka czy kółka rolnicze. Inspirowali powstanie teatrów i chórów włościańskich; taki teatr we Wrzawach istniał przed I wojną światową; w dwudziestoleciu międzywojennym tworzyła go J. Warchołowa i J. Jarząbówna a po wojnie Józef Drop. Fundacji Szpitala Ubogich przez lat wiele sekretarzował W. Siemek, a kierował ks. A. Sierżęga. W organizacjach katolickich czy paramilitarnych nie brakowało także nauczycieli.

 

Pod względem narodowościowym i wyznaniowym, Wrzawy w całej swej historii były wsią raczej jednolitą i  największą grupę  wyznaniową stanowili w niej – poza ludnością rzymskokatolicką, wyznawcy religii mojżeszowej. Była to jednak wieś  duża, licząca na przełomie wieków XIX i XX  ok. 2000 mieszkańców.  Toteż nie sposób dzisiaj powiedzieć ilu uczniów  przewinęło się przez mury starej szkoły. Były to przede wszystkim dzieci chłopskie, które wielkim wysiłkiem materialnym rodziców i własnym uporem zdobywały podstawy wiedzy i wychowania. Zdolniejsi – o ile mieli ku temu warunki, szli dalej, kończąc szkoły średnie, a nawet wyższe. Stąd też spotykamy nazwiska naszych rodaków pośród nauczycieli, oficerów, księży, lekarzy  itd. Jak trudno było wyrwać się dziecku chłopskiemu w szeroki świat z zaklętego kręgu biedy, zacofania i uprzedzeń klasowych, – mówią  relacje i wspomnienia byłych absolwentów.

Wielu nauczycieli i uczniów tej szkoły swoje przywiązanie do wartości wpajanych w jej murach, przypłaciło w czasie ostatnich wojen daniną krwi i zdrowia. W niemieckich obozach i więzieniach zginęli nauczyciele: Józefa Warchołowa i Wojciech Sabat. W Auschwitz zginął także prof. Władysław Bobek. Ich ślady znajdujemy także w syberyjskiej tajdze i katyńskim lesie.

Wielu Wrzawiaków oddało życie bezimiennie  i dzisiaj okrywa ich mrok zapomnienia. Jest więc okazja, aby przywołać ich pamięć, bo żyjąc w pamięci – żyją pośród nas.

TŁUMACZ JĘZYKA MIGOWEGO W URZĘDZIE GMINY

Osoby niesłyszące przy załatwianiu administracyjnych spraw mogą skorzystać z pomocy tłumacza migowego.

Wystarczy zgłosić chęć skorzystania z tej usługi 3 dni przed planowaną wizytą w Urzędzie Gminy osobiście lub korzystając z pomocy osoby trzeciej dzwoniąc pod numer (15) 8362 075, a także wysyłając faks pod numer (15) 8362 209 oraz e-maila na adres: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

KALENDARZ WYDARZEŃ

Marzec 2024
P W Ś C Pt S N
1 2 3
4 5 6 7 8 9 10
11 12 13 14 15 16 17
18 19 20 21 22 23 24
25 26 27 28 29 30 31

Niniejszy serwis internetowy stosuje pliki cookies (tzw. ciasteczka) o celu ich przechowywania i sposobie zarządzania poniżej.

Jeżeli nie zgadzasz się na taki układ - zmień konfigurację swojej przeglądarki. Czytaj więcej…

Zrozumiałem

Polityka Prywatności określa warunki dotyczące użytkowania serwisu internetowego przez użytkowników końcowych. Korzystając w dowolny sposób z niniejszego serwisu internetowego użytkownik końcowy akceptuje warunki określone w poniższej Polityce Prywatności.

Ochrona danych osobowych

Dane osobowe mogą być przetwarzane wyłącznie na podstawie informacji przekazanych przez użytkownika serwisu internetowego. Przekazanie informacji obejmujących dane osobowe jest dobrowolne. Do informacji tych należą np. imię i nazwisko, adres e-mail lub numer telefonu. Cel wykorzystania danych osobowych jest określony w nagłówku formularza zamieszczonego w serwisie internetowym. Najczęściej jest to subskrypcja wiadomości z serwisu za pomocą poczty e-mail lub krótkich wiadomości tekstowych SMS albo dostęp do wybranych podstron serwisu dla zalogowanych użytkowników. Dane osobowe nie są zbierane automatycznie.

Pliki cookies

Pliki cookies (w dosłownym tłumaczeniu z j. angielskiego: ciasteczka) są to małe pliki tekstowe, przesyłane do urządzenia użytkownika końcowego podczas odwiedzania przez niego serwisu internetowego. Pliki cookies zawierają m.in. adres strony internetowej z której pochodzą, ustawienia dokonane przez użytkownika serwisu dotyczące układu strony, rozmiaru tekstu, kolorów, wersji kontrastowej, dane wpisywane do formularzy oraz wartość, którą jest zazwyczaj automatycznie wygenerowana unikalna liczba. Mechanizm cookies nie pobiera jakichkolwiek danych osobowych ani żadnych informacji poufnych z urządzenia użytkownika końcowego.

Korzystając z serwisu internetowego użytkownik końcowy wyraża zgodę na wykorzystywanie plików cookies.

Użytkownik końcowy ma możliwość korzystania z serwisu internetowego bez wykorzystywania plików cookies, ale oznacza to, że niektóre funkcje serwisu nie będą działać poprawnie. Użytkownik końcowy może samodzielnie i w każdym czasie zmienić ustawienia dotyczące plików cookies, jak również może usunąć pliki cookies korzystając z dostępnych funkcji w przeglądarce internetowej, której używa. W przypadku nie wyrażenia zgody na korzystanie z plików cookies, użytkownik końcowy winien zaznaczyć w ustawieniach przeglądarki opcję odrzucania plików cookies lub sygnalizowania ich przesłania.

Niniejszy serwis internetowy może stosować następujące pliki cookies:

$1a.     pliki uwierzytelniające - wykorzystywane do usług wymagających uwierzytelniania użytkownika końcowego w serwisie internetowym oraz do wykrywania nadużyć w zakresie uwierzytelniania w ramach serwisu;

$1b.     pliki statystyczne - wykorzystywane do zbierania informacji o sposobie korzystania użytkownika końcowego z serwisu internetowego;

$1c.     pliki funkcjonalne - wykorzystywane do zapamiętania wybranych przez użytkownika końcowego ustawień i personalizację interfejsu użytkownika, np. w zakresie wybranego języka, rozmiaru czcionki, wyglądu strony internetowej, itp.

W celu zarządzania ustawieniami plików cookies wybierz z listy oficjalnych stron internetowych producentów najczęściej używanych przeglądarek internetowych aplikację, której używasz i postępuj zgodnie z instrukcjami producenta:

Urządzenia mobilne:

Narzędzia i treść z innych firm

Niniejszy serwis internetowy może zawierać przyciski, narzędzia lub treści kierujące do usług innych firm, m.in. Facebook (przycisk „Lubię to”), Google (Google Maps, Google Analitycs, Google Translate), Youtube (filmy), IVONA Software (webreader), Stat24 (statystyki), Payu (płatności elektroniczne). Korzystanie z aplikacji innych firm może powodować przesyłanie informacji do urządzenia użytkownika końcowego przez zewnętrzny podmiot. Informacji na temat wykorzystania plików cookies przez zewnętrzne aplikacje należy szukać w polityce prywatności danego podmiotu.

Prawa autorskie

Zawartość serwisu internetowego (teksty, grafiki, muzyka, filmy) oraz wszystkie jej fragmenty a także mechanizmy i oprogramowanie używane w serwisie internetowym są objęte ochroną, wynikającą z przepisów polskiego i międzynarodowego prawa autorskiego.

Zgodnie z przepisami prawa autorskiego oraz przepisami o ochronie baz danych, użytkownik końcowy otrzymuje niewyłączną, ograniczoną licencję na korzystanie z serwisu wyłącznie w celach prywatnych, bez możliwości samodzielnego pobierania lub zapisywania stron oraz dokonywania ich modyfikacji.

Użytkownik końcowy serwisu internetowego, bez zgody właściciela serwisu nie posiada prawa do odsprzedaży lub wykorzystania w celach komercyjnych serwisu internetowego i jego zawartości.

Właściciel serwisu internetowego udziela ograniczonego, odwoływalnego, niewyłącznego prawa do tworzenia linku do serwisu internetowego, o ile nie przedstawia on właściciela serwisu w sposób fałszywy, mylący i niezgodny z prawdą.

Wykorzystanie niniejszego serwisu internetowego w sposób, który naruszałby w/w warunki albo wszelkie obowiązujące prawa lub przepisy, a także w sposób, który powoduje albo może spowodować uszkodzenie serwisu internetowego, przerwę lub zakłócenia w pracy jest zabronione.