Wrzawy
Położenie
Wrzawy to wieś położona jest w województwie podkarpackim, w powiecie tarnobrzeskim, gminie Gorzyce, tuż u ujścia rzeki San do Wisły. Sołectwo zajmuje część obszaru dawnej Puszczy Sandomierskiej. Osada posiada naturalne granice: na zachodzie rzekę Wisłę, na wschodzie San, na południu wzniesienie będące szczątkowym fragmentem Gór Pieprzowych, zwane „Plebańską Górą, oraz dolny bieg rzeki Łęg z ujściem do Wisły. W całości gmina Gorzyce zajmuje powierzchnię 69,0 km2, przy czym sama miejscowość Wrzawy to obszar obejmujący 15,93 km2
Rys historyczny miejscowości Wrzawy
Nazwa miejscowości Wrzawy jest jedyną nazwą własną występującą na ziemiach polskich. Istnieją różne wersje wyjaśniające pochodzenie nazwy sołectwa. Jedna z nich mówi, że została utworzona od nazwy osobowej „Wrzawa”, druga, że na miejscowość przeniesiona została nazwa wody, która „wrze i kotłuje się tworząc wiry i odmęty”, następną odnosi się do wielości ptactwa wodnego, które czyniło „wrzawę”- i stąd nazwa wsi. Wrzawy swym rodowodem sięgają okresu średniowiecza. Były to dobra książęce, którymi na skutek rozdawnictwa ziemi, obdarzano wojów w ilości jednej do dwóch ówczesnych wsi. Nadania ziemi na prawie rycerskim zapoczątkował Bolesław Śmiały. Na takim prawie rycerskim osadę Wrzawy otrzymał w 1294 r. zasłużony wobec króla rycerz - komes Stefan Węgier. Wrzawy musiały być znaczącą parafią skoro poświęcił jej znaczną uwagę Jan Długosz w Księdze majątków diecezji krakowskiej. Z dzieła tego wynika, iż parafia Wrzawy posiadała w XV w. kościół parafialny pod wezwaniem św. Wawrzyńca i była własnością Andrzeja z Sienna herbu Dębno. Wieś miała łany kmiece, karczmy, zagrodników oraz folwark. Z rodów szlacheckich które posiadały dobra wrzawskie warto wymienić Sienieńskich, Słupeckich, Gorajskich, Radziewiczów. W czasach „potopu szwedzkiego” w Gorzycach stacjonował ze swą armią król szwedzki Karol Gustaw (30 marca 1654 roku). Został osaczony przez Stefana Czarneckiego miedzy Gorzycami, Trześnią, a Wrzawami. 12 czerwca1809 roku miała miejsce „bitwa wrzawska” pod dowództwem księcia Józefa Poniatowskiego. Znaczny wkład w rozwój tej miejscowości wniósł ród Horochów. Kalist Horoch , dziedzic Wrzaw, wybudował w 1886 r. prawdopodobnie pierwszą murowana w powiecie tarnobrzeskim szkołę ludową. Od 1866 roku zaczął się okres postępu i rozwoju wsi. Wieś Wrzawy była osadą mającą własny samorząd gminny, który podlegał cesarsko-królewskiemu starostwu i cesarsko-królewskiemu sądowi powiatowemu w Tarnobrzegu. Gmina wrzawska terytorialnie obejmowała wszystkie przysiółki wchodzące w skład parafii wrzawskiej: Sadowie, Goczałkowice, Dąbrowę, Kawęczyn, Łapiszów, Pasternik, Zadole i Czekaj. Na przełomie XIX i XX wieku dzięki społecznej pasji utworzono Kółko Rolnicze, szkołę ludową, straż pożarną oraz czytelnię we Wrzawach.
Ciekawostki
Czy wiesz że:
- W czasach „potopu szwedzkiego” Karol Gustaw został osaczony przez Stefana Czarneckiego miedzy Gorzycami, Trześnią a Wrzawami.
- W 1656 roku Wrzawy pustoszone były przez armię siedmiogrodzką pod wodzą księcia Rakoczego
- 12 czerwca 1809 roku miała tu miejsce „bitwa wrzawska” pod dowództwem księcia Józefa Poniatowskiego
- Miejsce „bitwy wrzawskiej” upamiętnia obelisk wzniesiony w XIX wieku ku czci poległych żołnierzy księcia Józefa Poniatowskiego.
- Obelisk został ufundowany w 1879 roku przez Kaliksta barona Horocha – ziemianina, właściciela Wrzaw.
- Obok kopca w kierunku wschodnim urządzono cmentarz wojskowy dla Polaków poległych w czasie tej bitwy.
- Jedyną akcją zbrojną na terenie gminy była likwidacja szefa posterunku policji niemieckiej we Wrzawach Alfreda Olszewskiego „Alschera” i zniszczenie samego posterunku, mieszczącego się w budynku szkoły podstawowej.
- Z Wrzaw pochodzi znany pisarz Julian Kawalec
Zabytki
- Kaplica przydrożna z II połowy XIX w. z figurą św. Jana Nepomucena
- Murowana dzwonnica oraz odrestaurowana plebania z II połowy XIX w.
- Pomnik upamiętniający Bitwę wrzawską z XIX w.
Oprac. Gminna Biblioteka Publiczna w Gorzycach
TŁUMACZ JĘZYKA MIGOWEGO W URZĘDZIE GMINY
Osoby niesłyszące przy załatwianiu administracyjnych spraw mogą skorzystać z pomocy tłumacza migowego.
Wystarczy zgłosić chęć skorzystania z tej usługi 3 dni przed planowaną wizytą w Urzędzie Gminy osobiście lub korzystając z pomocy osoby trzeciej dzwoniąc pod numer (15) 8362 075, a także wysyłając faks pod numer (15) 8362 209 oraz e-maila na adres: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.