gorzycesGorzyce

Położenie


Pod względem geograficznym wieś Gorzyce położona jest na północnych krańcach Kotliny Sandomierskiej, otoczona wodami Wisły i Łęgu.Gorzyce, mimo że są obszarem wiejskim, mają charakter wiejsko – miejski. Część wiejska ma zabudowę jednorodzinną, natomiast na osiedlu dominuje zabudowa wielorodzinna. Miejscowość zajmuje powierzchnie 972,58ha,  co stanowi 14,08% powierzchni całej gminy.

Rys historyczny miejscowości Gorzyce

Gorzyce są jedną z najstarszych osad dawnej Puszczy Sandomierskiej. Rodowód miejscowości sięga okresu wczesnopiastowskiego, były to dobra najpierw książęce, potem królewskie należące do starostwa sandomierskiego obejmującego cały teren Puszczy Sandomierskiej. Początkowo znajdował się tu dworek i folwark książęcy służący księciu na krótki pobyt w czasie łowów. Prawdopodobnie w I połowie XII wieku powstała pierwsza na tym terenie parafia Gorzyce. Świadczy o tym Kościół pod wezwaniem Św. Wita, wymieniony w buli papieskiej z 1148 roku. W średniowieczu w Gorzycach krzyżowały się trzy szlaki handlowe: Wisłą z Krakowa do Gdańska, Sanem z Krzeszowa, Ulanowa do Gorzyc a następnie Wisłą do Gdańska oraz szlak lądowy z Sandomierza aż do Morza Czarnego. W 1702 roku po bitwie pod Kliszowem na terenach Gorzyc miał miejsce Zjazd Sandomierski czyli obrady pospolitego ruszenia województwa małopolskiego. W 1809 roku miała miejsce tzw. „bitwa wrzawska”  pomiędzy wojskami Księstwa Warszawskiego, którego naczelnym wodzem był książę Józef Poniatowski, a korpusem austriackim, dowodzonym przez arcyksięcia Ferdynanda d ‘Este. W czasie I wojny Światowej przechodzący kilkakrotnie front rosyjsko – austriacki przyniósł liczne straty i zniszczenia. W 1918 roku mieszkańcy brali udział w tworzeniu niepodległej Polski. W ramach budowy Centralnego Okręgu Przemysłowego powstała prywatna fabryka, której właścicielami byli Erazm Mieszczański i Tadeusz Jaroszewski. Fabryka produkowała odlewy podzespołów ze stopów aluminium dla przemysłu zbrojeniowego, naczynia kuchenne i proste narzędzia rolnicze. Po wojnie fabrykę przekształcono w wytwórnię sprzętu komunikacyjnego – WSK Gorzyce a w 2001 roku w firmę Federal Mogul.

Ciekawostki

Czy wiesz że:

  • Henryk Sienkiewicz w Potopie zamieścił wątek związany z Gorzycami.

„…Obóz był bardzo obszerny, obejmował cały trójkąt, utworzony przez San             i Wisłę. U wierzchołka trójkąta leżał Pniew, u podstawy Tarnobrzeg z jednej strony, Rozwadów zaś z drugiej. Oczywiście całej rozległości niepodobna było wzrokiem ogarnąć; jednak, jak okiem sięgnął, widać było szańce, okopy, roboty ziemne i faszynowe, na nich działa i ludzi. W samym środku okolicy w Gorzycach była kwatera królewska, tam też stały główne siły armii…”

  • W 1972 roku nastąpiła zmiana siedziby gminy z Trześni na Gorzyce.
  • U podnóża Góry Plebańskiej płynie fragment starorzecza Sanu – potok Sanna.    
    San na przełomie XVII i XVIII wieku zmienił swoje koryto i ujście.
  • Na całym świecie znana jest marka Federal Mogul Gorzyce.
  • Gorzyce mają dwóch honorowych obywateli gminy: Paweł Adamowicz – prezydent miasta Gdańsk, ks. prałat Władysław Drewniak – proboszcz  Parafii w Gorzycach.
  • Do 1974 roku Gminna Biblioteka Publiczna w Gorzycach mieściła się w dawnym budynku „Agronomówki”  przy ul. Wrzawskiej.
  • Przy zakładach WSK Gorzyce stał wybudowany w latach 70-tych, ośmiokondygnacyjny biurowiec, rozebrany w 2010 roku.
  • ZKS Tłoki Gorzyce w sezonach od 2000/2001 do 2003/2004 spędził w II lidze.

Zabytki

  1. Dawna Plebania na Górze Plebańskiej z końca XIII wieku, klasycystyczna, stylizowana na dwór szlachecki.
  2. Kościół Parafialny pod wezwaniem Św. Franciszka Salezego i Św. Andrzeja Boboli, postawiony w miejscu spalonego w czasie II wojny światowej drewnianego kościoła.
  3. Figura Matki Boskiej na Górze Plebańskiej.
  4. Pomnik Grunwaldzki wzniesiony w 500 rocznicę zwycięstwa pod Grunwaldem, wybudowany przez mieszkańców Gorzyc w 1910 roku.
  5. Neogotycka kaplica cmentarna z połowy XIX wieku.
  6. Pomnik – nagrobek postawiony w hołdzie żołnierzom z Gorzyc, którzy zginęli w czasie I wojny Światowej.

Oprac. Gminna Biblioteka Publiczna w Gorzycach